Komisja Europejska opublikowała kolejne sprawozdanie dotyczące realizacji założeń programu polityki „Droga ku Cyfrowej Dekadzie” do 2030. Dokument przedstawia postępy państw członkowskich w zakresie transformacji cyfrowej. Tegoroczny raport dla Polski prezentuje zarówno osiągnięcia, jak i wyzwania, które wciąż kształtują krajowy ekosystem cyfrowy. Sprawozdanie stanowi ważny punkt odniesienia dla instytucji publicznych, regulatorów i sektora prywatnego, pokazując, w jakim stopniu Polska zbliża się do celów wyznaczonych do osiagnięcia na 2030 rok.
Sprawozdanie pokazuje, że Polska dysponuje stabilną i dobrze rozwiniętą infrastrukturą stacjonarnej łączności szerokopasmowej. Jednak nadal mierzy się ze dość niskim poziomem kompetencji cyfrowych społeczeństwa oraz ograniczonym wykorzystaniem zaawansowanych technologii przez przedsiębiorstwa. Wśród kluczowych obszarów rozwoju znajdują się: cyberbezpieczeństwo, technologie przełomowe oraz budowa zdolności w zakresie produkcji półprzewodników.
Zaangażowanie Polski w realizację Cyfrowej Dekady UE określono jako umiarkowany. Polska wyznaczyła 14 krajowych celów:
- pokrycie siecią o bardzo dużej przepustowości (VHCN),
- pokrycie światłowodem do lokalu (FTTP),
- pokrycie siecią 5G,
- węzły brzegowe (edge nodes),
- MŚP z co najmniej podstawową intensywnością cyfrową,
- wykorzystanie chmury obliczeniowej,
- wykorzystanie AI,
- analiza danych (data analytics),
- tzw. jednorożce (unicorns),
- osoby z podstawowymi umiejętnościami cyfrowymi,
- specjaliści ICT,
- usługi publiczne online dla obywateli,
- usługi publiczne online dla przedsiębiorstw,
- dostęp do e-zdrowia (e-Health),
z czego 71% z powyższych jest zgodnych z celami Unii Europejskiej na 2030 r. Postęp w realizacji tych celów wynosi 63% (bazując na analizie ośmiu wskaźników na rok 2024 r.). Polska wdrożyła ponad połowę zaleceń wydanych przez Komisję w 2024 r., wprowadzając nowe instrumenty mające wspierać politykę cyfrową.
Badanie Eurobarometr dotyczące „Cyfrowej Dekady” pokazuje z kolei, że:
- 78% Polaków uważa, że cyfryzacja usług publicznych i prywatnych ułatwia codzienne życie,
- 84% Polaków uważa, że przeciwdziałanie dezinformacji jest ważne,
- 84% Polaków wskazuje na potrzebę wspierania rozwoju europejskich przedsiębiorstw, aby mogły konkurować globalnie.
Transformacja cyfrowa
Zgodnie ze sprawozdaniem Polska posiada dobrze rozwiniętą infrastrukturą stacjonarnej łączności, jednak wdrażanie 5G opóźniło się z powodu późnej alokacji pasm pionierskich (aukcja na pasmo 3,4–3,8 GHz zakończyła się w grudniu 2023 r., a aukcję na pasmo 700 MHz zakończono w marcu 2025 r.)
W obszarze chmury obliczeniowej i gospodarki opartej na danych Polska rozwija własne inicjatywy, lecz mimo tych działań, poziom wykorzystania rozwiązań chmurowych w przedsiębiorstwach pozostaje ograniczony. Według danych za 2024 r. 46,5% firm korzysta z rozwiązań chmurowych, podczas gdy unijny cel na 2023 r. wynosi 75%.
W obszarze technologii przełomowych odnotowana rosnąca dynamikę, jednak nadal Polska znajduje się poniżej średniej UE w zakresie wdrażania zaawansowanych rozwiązań tego typu. W 2025 r. udostępniono polski model językowy dużej skali PLLuM (Polish Large Language Universal Model), który ma wspierać rozwój aplikacji AI w języku polskim. Polska jest również częścią konsorcjum tworzącego jedną z europejskich Fabryk AI, planuje utworzenie Krajowego Centrum AI oraz rozszerzenie programu grantowego GovTech Polska.
W obszarze technologii kwantowej i superkomputerów Polska jest członkiem EuroHPC Joint Undertaking – inicjatywie służącej budowie europejskiej infrastruktury superkomputerowej i wspieraniu badań oraz innowacji. W 2025 r. uruchomiono pierwszy polski komputer kwantowy, współfinansowany ze środków krajowych i unijny. Projekt obejmuje także budowę centrum badawczego, rozwój algorytmów kwantowych oraz szkolenia specjalistów. Polska bierze również udział w sieci European Quantum Communication Infrastructure (EuroQCI), która ma celu rozwój bezpiecznej komunikacji kwantowej w całej Unii Europejskiej oraz jest gospodarzem kilku węzłów obliczeniowych, m.in. w Poznaniu (PSNC) i Krakowie (ACK Cyfronet), które są częścią europejskiej sieci HPC, służąc nauce, administracji oraz sektorowi prywatnemu.
Wzmacnianie cyberbezpieczeństwa i odporności
Cyberbezpieczeństwo pozostaje jednym z najważniejszych priorytetów, obejmując m.in. rozwój krajowego systemu cyberbezpieczeństwa, wzmacnianie roli krajowych zespołów reagowania na incydenty (CSIRT), zwiększanie bezpieczeństwa infrastruktury krytycznej, budowanie świadomości społecznej, implementację Dyrektywy NIS 2 oraz wdrożenie Cyber Resilience Act.
Polska prowadzi spójną strategię w zakresie cyberbezpieczeństwa, której głównym dokumentem jest Strategia Cyberbezpieczeństwa na lata 2019–2024. Kolejna wersja strategii (na lata 2025-2029) jest na etapie konsultacji publicznych. Cele strategii obejmują:
- zapewnienie wysokiego poziomu bezpieczeństwa systemów i sieci informatycznych,
- ochronę danych publicznych i prywatnych,
- budowanie świadomości społecznej w zakresie cyberbezpieczeństwa,
- wzmocnienie współpracy międzynarodowej,
- wspieranie sektora prywatnego i administracji w budowaniu odporności.
Ochrona infrastruktury krytycznej i odporność sektora publicznego
Ochrona infrastruktury krytycznej takich jak m.in. systemów energetycznych, transportowych, finansowych, zdrowotnych i telekomunikacyjnych jest jednym z najważniejszych priorytetów krajowej polityki bezpieczeństwa. Przykładem wsparcia sektora publicznego, wskazanym w sprawozdaniu, jest program „Cyberbezpieczny Samorząd”, którego celem jest podnoszenia bezpieczeństwa systemów IT w jednostkach samorządu terytorialnego. Program finansuje audyty, testy penetracyjne, szkolenia oraz wdrażanie podstawowych środków ochrony danych i reagowania na incydenty.
Wsparcie ekosystemów cyfrowych i innowacyjnych przedsiębiorstw
Jednym z celów Cyfrowej Dekady jest tworzenie środowiska sprzyjającego rozwojowi technologii, inwestycjom, przedsiębiorczości oraz współpracy między nauką a biznesem, przy jednoczesnym zapewnieniu zrównoważonego i odpornego wzrostu. Polska realizuje liczne działania w tym obszarze, m.in.:
- Wspieranie cyfryzacji MŚP:
- Sieć Krajowych Hubów Innowacji Cyfrowych (EDIH) – sieć ośrodków wspierających MŚP w przyjmowaniu technologii cyfrowych, oferujących szkolenia, doradztwo i testowanie rozwiązań;
- Programy grantowe FENG (Fundusz Nowoczesnej Gospodarki) – wspierające inwestycje w automatyzację, AI, chmurę i robotykę;
- Platforma Przemysłu Przyszłości – organizacja promująca cyfrową transformację przemysłu, w tym technologie Przemysłu 4.0.;
- Krajowy System Usług dla MŚP (PARP) – zapewniający przedsiębiorcom doradztwo w zakresie innowacji, cyfryzacji i bezpieczeństwa cyfrowego.
- Rozwoju start-upów i firm typu „scale-up”:
- Polski Fundusz Rozwoju (PFR Ventures) – największy w regionie fundusz funduszy, inwestujący w kapitał wysokiego ryzyka;
- NASK i GovTech Polska – inicjatywy wspierające wdrożenia start-upów technologicznych w sektorze publicznym;
- Program Start in Poland – obejmujący m.in. akceleratory i granty na skalowanie działalności;
- Narodowe Centrum Badań i Rozwoju (NCBR) – finansujące projekty badawczo-rozwojowe w obszarze nowych technologii.
- Budowa ekosystemów innowacji cyfrowych:
- Platforma Przemysłu Przyszłości (PPP) – wspierająca wdrażanie technologii Przemysłu 4.0 i rozwój kompetencji w firmach produkcyjnych;
- Klastry cyfrowe – umożliwiające współpracę firm i ośrodków badawczych;
- Programy badawczo-rozwojowe (B+R) finansowane przez NCBR i PARP.
- Wzmocnieniu dostępu do finansowania;
- Integracja krajowych strategii z europejskimi inicjatywami.
Współpraca międzynarodowa
Polska aktywnie uczestniczy w europejskich strukturach cyberbezpieczeństwa, takich jak: ENISA, EU-CyCLONe, CSIRT Network czy NATO, a także w inicjatywach regionalnych (Trójmorze, V4). Ponadto w 2024 r. Polska była gospodarzem ćwiczeń Cyber Europe 2024, w których uczestniczyło ponad 30 krajów oraz kilkaset instytucji publicznych i prywatnych.
Kompetencje cyfrowe społeczeństwa
Zgodnie z danymi z 2024 r. ok. 45% dorosłych Polaków posiada co najmniej podstawowe umiejętności cyfrowe, przy czym średnia UE wynosi 55%, a zaledwie 4,5 % pracujących to specjaliści IT (cel UE to 10%). Natomiast udział kobiet w zawodach cyfrowych wynosi 20% i jest zbliżony do średniej unijnej, ale wciąż jest to niski wynik.
Największe braki kompetencji cyfrowych dotyczą osób starszych, mieszkańców obszarów wiejskich, osób o niższym wykształceniu oraz osób z niepełnosprawnościami. Jednocześnie Polska boryka się z niedoborem specjalistów IT, co ogranicza możliwości cyfryzacji przedsiębiorstw, wdrażania zaawansowanych technologii oraz skutecznej ochrony przed cyberatakami. Aby wyrównywać poziom kompetencji cyfrowych wśród obywateli Polska wdraża wile inicjatyw krajowych i regionalnych, takie jak: Program Kompetencje Cyfrowe 2030, Akademia Cyfrowego Obywatela (NASK), Latarnicy Cyfrowi 2025, Szkoła z klasą cyfrową czy kursy e-Senior skierowane do osób starszych.
Jednocześnie Polska jest jednym z liderów w regionie Europy Środkowo-Wschodniej w zakresie cyfryzacji usług publicznych. Najpopularniejsze rozwiązania to: Portal GOV.pl, Profil Zaufany, mObywatel, eUAP, Internetowe konto Pacjenta oraz elektroniczne rejestry publiczne. Celem państwa jest osiągnięcie pełnej cyfryzacji usług publicznych do 2030 r., zgodnie z założeniami programu „Digital by Default”.
Cyfrowa transformacja wspierająca zielony rozwój
W najbliższych latach Polska zamierza rozwijać koncepcję „cyfrowej ekologii” promując wykorzystanie technologii cyfrowych do monitorowania i ograniczania wpływu działalności gospodarczej na środowisko.
Projekt Strategii Cyfryzacji Polski do 2035 r. przewiduje rozwój sektora tzw. zielonych technologii cyfrowych (Green ICT), redukcję śladu węglowego w sektorze IT i telekomunikacyjnym, promowanie gospodarki opartej na danych w ochronie środowiska, wykorzystanie AI i Internetu Rzeczy (IoT) do zarządzania zasobami naturalnymi oraz rozwój zielonych kompetencji w sektorze cyfrowym.
Jednocześnie przewidywany jest znaczny wzrost wykorzystania energii w sektorze cyfrowym, dotyczy to zwłaszcza ok. 130 centrów danych, które w 2024 roku zużyły ponad 1,3% krajowego zapotrzebowania na energię elektryczną. W odpowiedzi polski rząd planuje wprowadzenie standardów efektywności energetycznej dla centrów danych, zwiększenie wykorzystywania energii odnawialnej i chłodzenia pasywnego. Zakłada także rozwój centrów danych o zasięgu regionalnym oraz wdrożenie systemów monitorowania i raportowania zużycia energii w sektorze ICT.
Polska jest również uczestnikiem inicjatywy Climate Neutral Data Centres Pact, której celem jest osiągnięcie neutralności klimatycznej przez centra danych w Unii Europejskiej do 2030 r. Ponadto Polska wdraża inicjatywy promujące wykorzystanie technologii cyfrowych do ochrony środowiska, w tym rozwiązania typu Smart City w miastach i Smart Villages na obszarach wiejskich.
Finansowanie i projekty cyfrowe
Na projekty cyfrowe w 2024 roku Polska przeznaczyła 7,5 mld EUR z Krajowego Planu Odbudowy (21% budżetu) oraz 5,7 mld EUR z polityki spójności 2021-2027 (8% budżetu). Inwestycje te mają na celu wspieranie modernizacji infrastruktury cyfrowej, podnoszenie kompetencji społeczeństwa oraz rozwój innowacyjnych technologii w sektorze publicznym i prywatnym. Równolegle wprowadzono nowe instrumenty finansowe ukierunkowane na wzmacnianie cyfrowej transformacji przedsiębiorstw. Wśród nich znajdują się:
- pożyczki na transformację cyfrową dla MŚP,
- kredyty technologiczne z gwarancją Banku Gospodarstwa Krajowego (BGK),
- fundusze zalążkowe i akceleracyjne wspierające start-upy,
- ulgi podatkowe promujące inwestycje.
Instrumenty te mają ułatwić firmom wdrażanie nowych technologii, zwiększać ich konkurencyjność oraz przyspieszać adaptację rozwiązań cyfrowych.
W zakresie polityki wsparcia, Polska realizuje szereg programów umożliwiających rozwój cyfrowych kompetencji i innowacyjnych rozwiązań. Obejmują one programy regionalne wspierające innowacje w ramach wszystkich 16 województw, Digital Innovation Hubs współfinansowane z programu Cyfrowa Europa (DEP) oraz krajowy system edukacji cyfrowej dla przedsiębiorców, obejmujący kursy, certyfikacje, szkolenia e-learningowe.
Polska angażuje się również w inicjatywy i konsorcja na poziomie europejskim, wspierające rozwój technologii i danych, takie jak IPCEI ME/CT (mikroelektronika i technologie komunikacyjne), IPCEI CIS (infrastruktura chmurowa nowej generacji), GAIA-X (europejski system federacji danych i usług chmurowych), EDIC (European Digital Infrastructure Consortia), EuroHPC Joint Undertaking (wspólny projekt UE w zakresie superkomputerów) oraz Chips JU (inicjatywa w dziedzinie półprzewodników).
Europejska Deklaracja Praw i Zasad Cyfrowych
W zakresie wdrażania Europejskiej Deklaracji Praw i Zasad Cyfrowych Polska zidentyfikowała 62 inicjatywy krajowe wspierające wartości Deklaracji w pięciu obszarach: edukacja i umiejętności cyfrowe, usługi publiczne, bezpieczeństwo i ochrona danych, zrównoważony rozwój oraz równy dostęp i włączenie społeczne.
Rekomendacje Komisji dla Polski:
- Umiejętności cyfrowe: zwiększenie atrakcyjności kierunków STEM w celu zachęcenia młodzieży do wyboru tych studiów i ścieżki kariery w ICT. Nasilenie działań skierowanych do grup o niższych kompetencjach cyfrowych (osoby starsze, mieszkańcy terenów wiejskich, osoby z niepełnosprawnościami).
- Specjaliści ICT: wdrożenie programów zwiększających liczbę specjalistów ICT (szkolenia, przekwalifikowanie, systemy zachęt, pozyskiwanie ekspertów z zagranicy).
- MŚP: przyśpieszenie cyfryzacji małych i średnich przedsiębiorstw poprzez ukierunkowane wsparcie oraz zwiększenie świadomości korzyści płynących z cyfryzacji.
- Cyberbezpieczeństwo: kontynuowanie działań na rzecz wzmocnienia bezpieczeństwa cyfrowego sektora publicznego i prywatnego.
- Sztuczna inteligencja: tworzenie przyjaznego ekosystemu AI. Wspieranie inwestycji publicznych i prywatnych, zwiększanie świadomości, dostęp do wiedzy i wykorzystania dostępnej mocy obliczeniowej oraz wdrażanie spójnych ram prawnych.
- 5G: zachęcanie operatorów do przyspieszenia wdrożenia rdzeniowych sieci 5G stand-alone.
- Zielone technologie: opracowanie systemu monitorowania i pomiaru redukcji emisji dzięki technologiom cyfrowym.
- Rozwiązania chmurowe: promowanie wdrażania europejskich rozwiązań chmurowych wśród przedsiębiorstw.
- Start-upy: poprawa warunków dla prowadzenia biznesu, ułatwienie dostępu do finansowania i wspieranie skalowania firm.
- Półprzewodniki i innowacje cyfrowe: inwestowanie w rozwój i produkcję kluczowych technologii w obszarze cyfrowym i „deep tech”.
Źródło:
„Stan cyfrowej dekady” na 2025 r” – sprawozdanie krajowe Polska, Cyfrowa dekada 2025: Sprawozdania krajowe | Kształtowanie cyfrowej przyszłości Europy