Od 2014 roku Komisja Europejska monitoruje postępy rozwoju cyfryzacji w poszczególnych państwach członkowskich publikując coroczny raport Digital Economy and Society Index (DESI). Raport DESI 2021 jest oparty na danych z roku 2020 oraz przedstawia aktualny stan gospodarki i społeczeństwa cyfrowego w pierwszym roku pandemii.
Pandemia COVID-19 wywarła istotny wpływ na gospodarkę i społeczeństwo UE, a także znacząco zmieniła rolę i znaczenie cyfryzacji zarówno na poziomie gospodarczym jak i społecznym. Przyśpieszyła także tempo jej wzrostu, a także wskazała decydującą rolę, jaką mogą odegrać przełomowe innowacje i technologie.
Uwzględniając zmiany spowodowane pandemią, raport DESI 2021 podkreśla dwie główne inicjatywy polityczne, które będą miały wpływ na transformację cyfrową w UE w nadchodzących latach: Instrument Wspierania Odbudowy i Odporności (the Recovery and Resilience Facility, RRF) oraz Kompas Dekady Cyfrowej (the Digital Decade Compass).
Instrument wspierania Odbudowy i Odporności (RRF)
Rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Europejskiej ustanawiające instrument na rzecz odbudowy i odporności (RRF) zostało przyjęte w lutym 2021 r. z budżetem w wysokości 723,8 mld EUR, który ma zostać wypłacony w formie bezzwrotnego wsparcia finansowego (385,8 mld EUR) i pożyczek (338 mld EUR).
RRF jest największym programem w ramach funduszu Next Generation EU. Będzie on wspierał zakrojone na szeroką skalę inwestycje publiczne w państwach członkowskich w celu złagodzenia gospodarczych i społecznych skutków pandemii COVID-19 oraz sprawi, że europejskie gospodarki i społeczeństwa będą bardziej zrównoważone oraz lepiej przygotowane na wyzwania i możliwości, jakie niesie przyszłość.
W związku z apelem przewodniczącej Komisji Ursuli von der Leyen o wzmocnienie przywództwa cyfrowego i wspólnej wizji na rok 2030, jak również wniosku Rady Europejskiej o opracowanie przez UE Kompasu Cyfrowego, w marcu 2021 r., Komisja przygotowała dokument „Cyfrowy Kompas 2030”. Przedstawia on wizję transformacji cyfrowej do 2030 r.
W dokumencie określono ramy rozwoju cyfrowego w Europie wokół zasadniczych kwestii, a mianowicie bezpiecznej i zrównoważonej infrastruktury cyfrowej, transformacji cyfrowej przedsiębiorstw oraz cyfryzacji usług publicznych. Ponadto, dla każdego z wymienionych punktów proponuje zestaw konkretnych celów.
Monitorowanie postępów w osiąganiu celów na poziomie UE, jak również leżących u ich podstaw krajowych tendencji w zakresie cyfryzacji, będzie częścią udoskonalonego Indeksu Gospodarki i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI).
W celu dostosowania DESI do zaistniałych zmian i odpowiadających im celów Kompasu Cyfrowego, w tegorocznej edycji DESI 2021 wprowadzono szereg zmian.
Aktualnie, wskaźniki DESI są obecnie oparte na czterech filarach Cyfrowego Kompasu :
- Kapitał ludzki – Umiejętności użytkowników Internetu i zaawansowane umiejętności cyfrowe
- Łączność – zapotrzebowanie i zasięg stacjonarnych łączy szerokopasmowych, mobilne łącza szerokopasmowe, a także koszt łączy szerokopasmowych.
- Integracja technologii cyfrowych przedsiębiorstw i handel elektroniczny
- Cyfrowe usługi publiczne, e-administracja
Kapitał ludzki – umiejętności cyfrowe
Jeden z celów Kompasu Cyfrowego zakłada, że w 2030r.co najmniej 80% obywateli UE będzie posiadało chociaż podstawowe umiejętności cyfrowe. W 2019 r. było to zaledwie 56%, podczas gdy 84% osób regularnie korzystało z internetu.
Zgodnie z najnowszymi danymi Finlandia jest liderem pod względem kapitału ludzkiego, a za nią plasują się Szwecja, Holandia i Dania. Najgorsze wyniki w tej dziedzinie osiągają Włochy, Rumunia i Bułgaria.
W porównaniu do ubiegłego roku największe wzrosty kapitału ludzkiego zaobserwowano w Finlandii (+2,6 punktu procentowego), Estonii (+1,7 punktu procentowego) i Grecji (+1,6 punktu procentowego).
W 2020r. 91% gospodarstw domowych miało dostęp do Internetu w domu. 86% to regularni użytkownicy internetu (korzystający z niego co najmniej raz w tygodniu), a prawie 80% korzystało z niego codziennie lub prawie codziennie.
Oczekuje się, że tempo wzrostu ulegnie przyspieszeniu w kontekście zwiększonego wykorzystania narzędzi cyfrowych podczas pandemii COVID-19, jak również znaczących inwestycji w umiejętności cyfrowe, zaplanowanych przez państwa członkowskie w ramach ich programów Funduszy Odbudowy (RRF).
Tydzień Kodowania UE 2020
Przy okazji, warto też wymienić oddolną inicjatywę prowadzoną przez wolontariuszy, nauczycieli i entuzjastów kodowania z całego świata. Inicjatywa ta jest wspierana przez Komisję Europejską oraz ministerstwa edukacji w UE i na Bałkanach Zachodnich. EU Code Week udostępnia nauczycielom darmowe zasoby, gotowe scenariusze lekcji, darmowe kursy online i inne materiały, które pomogą im wprowadzić kodowanie i technologię do wszystkich przedmiotów i klas szkolnych.
W 2020 r. ponad 3,4 mln – głównie młodych ludzi – wzięło udział w unijnym tygodniu kodowania w szkołach w całej Europie i na świecie. Polska (632 305) i Włochy (330 021) znalazły się na czele państw UE z największą liczbą uczestników.
Infrastruktura cyfrowa
W ramach Dekady Cyfrowej określono dwa cele w zakresie łączności szerokopasmowej na rok 2030: zasięg gigabitowy dla wszystkich gospodarstw domowych oraz 5G na wszystkich obszarach zaludnionych.
Wymiar łączności w ramach Indeksu Gospodarki i Społeczeństwa Cyfrowego (DESI) uwzględnia zarówno popyt jak i podaż na stacjonarne i mobilne łącza szerokopasmowe.
Jeśli chodzi o łączność, najwyższy wynik w rankingu w tej dziedzinie osiągnęła Dania, a następnie Holandia i Hiszpania. Grecja i Bułgaria mają najsłabsze wyniki.
Integracja technologii cyfrowych
Technologie cyfrowe umożliwiają przedsiębiorstwom uzyskanie przewagi nad konkurencją, poprawę jakości usług i produktów oraz poszerzanie rynków zbytu. Cyfrowa transformacja przedsiębiorstw otwiera nowe możliwości i stymuluje rozwój nowych technologii. Suwerenność cyfrowa UE będzie zależała od zdolności do przechowywania, pozyskiwania i przetwarzania danych przy jednoczesnym spełnieniu wymogów zaufania i bezpieczeństwa.
Największe osiągnięcia w zakresie integracji technologii cyfrowych za rok 2020 osiągnęły Finlandia, Dania i Szwecja. Najsłabsze wyniki mają Bułgaria, Węgry i Rumunia.
Cyfrowe usługi publiczne
Technologie cyfrowe stawiają przed sektorem publicznym coraz to nowe wymagania i wyzwania.
Wykorzystanie pełnego potencjału tych technologii jest kluczowym wyzwaniem dla organizacji rządowych. Skuteczna e-administracja może przynieść wiele korzyści, w tym większą wydajność i oszczędności zarówno dla budżetu danego kraju, jak i przedsiębiorstw.
Celem Dekady Cyfrowej jest, aby do 2030 r. wszystkie kluczowe usługi publiczne dla przedsiębiorstw i obywateli były w pełni dostępne online.
Użytkownicy e-administracji
Wskaźnik ten uwzględnia odsetek osób, spośród wszystkich użytkowników Internetu, które korzystały z niego w ciągu ostatnich 12 miesięcy do kontaktów z urzędami administracji publicznej.
Dania, Finlandia i Niderlandy osiągnęły bardzo dobre wyniki w tej dziedzinie – ponad 90% użytkowników internetu (w wieku 16-74 lat) kontaktuje się z administracją publiczną poprzez portale rządowe. Rumunia, Bułgaria i Włochy wypadły słabiej w tej kategorii i były jedynymi trzema krajami, w których odsetek obywateli wykorzystujących internet do kontaktu z administracją publiczną w ten sposób wynosił mniej niż 40%.
Podsumowanie :
- Raport DESI 2021 przedstawia stan gospodarki cyfrowej w pierwszym roku pandemii, uwzględniając jednocześnie wpływ i rolę cyfryzacji w społeczeństwie.
- W ostatnim roku najwyższe miejsca w rankingu DESI uzyskały Dania, Finlandia, Szwecja i Niderlandy, kolejne miejsca zajmują Irlandia i Malta.
- Najniżej w rankingu rozwoju cyfrowego znajdują się Rumunia, Bułgaria i Grecja.
- Spośród 28 państw członkowskich Polska zajęła miejsce 24.
- Reakcją na zmiany spowodowane COVID-19 są nowe inicjatywy polityczne UE mające na celu wsparcie państw członkowskich zmierzających do usunięcia szkód pandemii i ożywienie gospodarcze UE, są to: Instrument wspierania Odbudowy i Odporności (RRF) i Kompas Dekady Cyfrowej.