ONZ – plan rozwoju współpracy w obszarze cyfryzacji

Justyna Balcewicz ONZ, Wszystkie wpisy ONZ,

11 czerwca opublikowano raport Sekretarza Generalnego ONZ dot. planu rozwoju współpracy w obszarze cyfryzacji (Roadmap for Digital Cooperation). Raport jest odpowiedzią na wyniki pracy ekspertów wysokiego panelu ds. współpracy cyfrowej i przedstawia 8 obszarów, które wymagają działania ONZ na rzecz kształtowania transformacji cyfrowej z korzyścią dla całego społeczeństwa.

W lipcu 2018 roku Sekretarz Generalny ONZ powołał panel ds. współpracy cyfrowej (High-level Panel on Digital Cooperation), którego zadaniem było opracowanie rekomendacji dla wzmocnienia współpracy w obszarze cyfrowym sektora publicznego, prywatnego, społeczeństwa obywatelskiego, organizacji międzynarodowych, instytucji akademickich, inżynierów i pozostałych interesariuszy. Dwudziestu członków panelu, przedstawicieli różnych dziedzin nauki, sektorów i obszarów geograficznych, pracowało do czerwca 2019 roku nad raportem zatytułowanym The Age of Digital Interdependence. W raporcie eksperci zaproponowali 5 obszarów priorytetowych, w których konieczne jest podjęcie natychmiastowych działań w celu zbudowania lepszej przyszłości cyfrowej: z poszanowaniem zrównoważonego rozwoju, zmniejszaniem nierówności społecznych, a także uwzględnieniem działań na rzecz pokoju, bezpieczeństwa i rozwoju gospodarczego ludzkości[1].

5 obszarów priorytetowych wskazanych przez Panel:

  1. Gospodarka cyfrowa dostępna dla całego społeczeństwa
  2. Budowanie zdolności i kompetencji z obszaru cyfryzacji dla obywateli i organizacji
  3. Poszanowanie Praw Człowieka
  4. Zaufanie, bezpieczeństwo i stabilność
  5. Globalna współpraca cyfrowa

Aby zaadresować te wyzwania ONZ powołało osiem wirtualnych grup w formule round table, których zadaniem była dyskusja nad raportem panelu i wypracowanie konkretnych zaleceń na przyszłość w 5 obszarach zdiagnozowanych przez ekspertów panelu, a także 3 dodatkowych. Wyniki tych konsultacji zostały zebrane w formie niniejszego raportu.

1.    Globalna łączność

Uczestniczenie w transformacji cyfrowej wymaga szybkiego łącza internetowego. Obecnie 93% populacji światowej żyje w zasięgu sieci i usług internetowych. Jednak jedynie 53,6% korzysta z Internetu, podczas gdy 3.6 miliarda osób nie ma do niego dostępu. Liczba ta jest największa w krajach rozwijających się, gdzie dostęp do sieci posiada jedynie 19% obywateli. Liczne bariery zwiększają różnice w dostępie do cyfryzacji. Po pierwsze, budowa sieci jest droga i nie każde z państw stać na taki wydatek. Drugim problemem jest dynamika rynku. Popyt na usługi sieciowe w krajach rozwijających się jest znacznie mniejszy i nie zachęca inwestorów do rozszerzania działalności. Po trzecie – niewielkie umiejętności cyfrowe stanowią barierę w czerpaniu pełnych korzyści z dostępu do Internetu.

Konieczne jest więc obniżenie kosztów budowy sieci i dostępu do Internetu w krajach rozwijających się. W 19 najsłabiej rozwiniętych krajach cena 5 GB stacjonarnego internetu szerokopasmowego stanowi ponad 20 % miesięcznego dochodu narodowego brutto na mieszkańca[2]. Wspólne wysiłki na rzecz promowania przystępności cenowej mogą więc mieć realny wpływ na wzrost łączności[3].

Kluczowe jest określenie mierników poziomu łączności niezbędnej do korzystania z usług online oraz przystępności cenowej poprzez zdefiniowanie co oznacza „niedrogi Internet”[4]. Posiadanie tego typu mierników umożliwi po pierwsze ocenę aktualnej sytuacji w wielu krajach, a po drugie zaplanowanie inwestycji wyrównujących braki.

POSTANOWIENIA ONZ:

  • Wsparcie wysiłków na rzecz ustanowienia globalnej łączności cyfrowej i dostępu do sieci dla wszystkich, a także wypracowania przystępności cenowej budowy sieci.
  • Powołanie globalnej grupy inwestorów i ekspertów finansowych, aby rozważyć stworzenie platformy finansowania i wypracowanie modeli finansowania cyfryzacji na obszarach trudno dostępnych i wiejskich.
  • Promowanie regulacji sprzyjających mniejszym dostawcom usług internetowych, a także przeprowadzenie lokalnych i regionalnych ocen zapotrzebowania na łączność.
  • Przyspieszenie dyskusji na temat łączności na wypadek kryzysu.

2.    Cyfrowe dobra publiczne

Cyfrowe dobra publiczne są niezbędne do uwolnienia pełnego potencjału technologii cyfrowych i danych w celu osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, w szczególności w przypadku krajów o niskim i średnim dochodzie. Aktualne i przewidywalne dane dostępne w czasie rzeczywistym mają kluczowe znaczenie dla wszystkich, ponieważ mogą służyć np. do identyfikowania epidemii chorób, przeciwdziałania dezinformacji, przewidywania katastrof naturalnych itp.

Wspólny globalny wysiłek na rzecz tworzenia ogólnodostępnych cyfrowych dóbr publicznych jest kluczem do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju. Obecnie dostęp do dóbr jest ograniczony. Często barierę stanowi język, czy format danych. Wsparcie w tym zakresie oferują inicjatywy, jak Digital Public Goods Allience, które działają na rzecz rozwoju infrastruktury technicznej w celu umożliwienia, skalowania, przyspieszania wymiany i tworzenia wysokiej jakości danych według wspólnych standardów, przy jednoczesnym poszanowaniu poufności i prywatności danych.

POSTANOWIENIA ONZ:

Aby w pełni korzystać z dobrodziejstw technologii, ważne aby wszystkie podmioty, włącznie z ONZ, promowały rozwój programów typu open source, otwartych danych, otwartych modeli SI, szanujących prywatność i inne przepisy krajowe i międzynarodowe. W tym celu, działający przy ONZ Digital Public Good Alliance będzie współpracował z innymi inicjatywami, wspierającymi utworzenie otwartego dostępu do cyfrowych dóbr publicznych.

3.    Włączenie cyfrowe

Podziały cyfrowe odzwierciedlają i wzmacniają istniejące nierówności społeczne, kulturowe i ekonomiczne. Wśród pokrzywdzonych grup znajdują się kobiety, migranci, uchodźcy, osoby niepełnosprawne, starsze, dzieci, społeczności wiejska i tubylcza. Konieczność wyrównywania tych nierówności podkreśliła pandemia, w czasie której narzędzia cyfrowe często były niezbędne do pracy, utrzymaniu kontaktów z najbliższymi, robienia zakupów i zdobywania informacji. Obecnie wiele organizacji działa na rzecz włączenia cyfrowego, jednak działania te powinny być lepiej koordynowane i skalowane na społeczność międzynarodową.

POSTANOWIENIA ONZ:

  • ONZ utworzy koalicję w formie nieformalnej sieci kontaktów z państwami członkowskimi, organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, sektora prywatnego i stronami zainteresowanymi działaniem na rzecz włączenia cyfrowego.
  • Sekretarz Generalny ONZ wzywa darczyńców do rozważenia inwestycji w metodę pomiarów i gromadzenia danych na temat wykluczenia cyfrowego.
  • ONZ zmapuje istniejące mechanizmy, inicjatywy i programy działające na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu.

4.    Budowanie zdolności w zakresie cyfryzacji

Dążenie do postępu w różnych wymiarach cyfryzacji wymaga rozwoju umiejętności i kompetencji zarówno specjalistów, jak i obywateli, którzy mają z technologii korzystać[5]. Dotychczasowym wyzwaniem w zakresie budowania zdolności cyfrowej, szczególnie w krajach rozwijających się, był brak popytu. Inwestorzy nie są chętni na lokowanie kapitału na obszarach, gdzie nie ma zainteresowania cyfryzacją.

W odpowiedzi na zaproponowane przez panel, stworzenie inicjatywy Digital Help Desks, łączącej działania regionalnych instytucji na rzecz budowy zdolności, ITU (International Telecommunication Union) i UNDP (United Nations Development Programme) rozpoczęły mapowanie istniejących inicjatyw i identyfikację obszarów, gdzie ich brakuje. Badanie ma być rozszerzone o element oceny lokalnego zapotrzebowania na inwestycje, który ma wesprzeć dostawców w skutecznym dopasowaniu usług. Działanie koordynują regionalni przedstawiciele ONZ.

POSTANOWIENIA ONZ:

  • ONZ podejmie współpracę z państwami członkowskimi na rzecz budowania zdolności cyfrowych, w tym w ramach inicjatywy prowadzonej przez ITU i UNDP.
  • ONZ przeprowadzi ocenę lokalnego zapotrzebowania na budowanie zdolności w zakresie cyfryzacji, identyfikacja projektów i usług, które są potrzebne.
  • ONZ zapowiada kontynuację obecnie działających inicjatyw na szczeblach krajowych.

5.    Prawa człowieka w erze cyfrowej

Prawa człowieka zostały ustanowione przed erą cyfryzacji i wymagają modyfikacji i dostosowania do nowej rzeczywistości. Internet nie może być przestrzenią bez ograniczeń. Prawa człowieka, które obowiązują offline, powinny mieć zastosowanie również w sieci. Sekretarz Generalny ONZ w  wezwaniu do działania na rzecz praw człowieka zaznaczył, że nowe technologie są obecnie zbyt często wykorzystywane do nadzoru, represji, cenzury i nękania. Wezwał społeczność międzynarodową do zapewnia odpowiednich środków, aby technologia służyła obronie praw, a nie ich łamaniu.

Na szczególną uwagę w kontekście praw człowieka i rozwoju nowoczesnych technologii zasługują poniższe zagadnienia:

  • Ochrona danych i prywatność

W 2019 roku odnotowano ponad 7 000 naruszeń danych, ujawniając ponad 15 miliardów rekordów[6].

Skuteczna ochrona danych osobowych i prawa do prywatności jest zgodna z międzynarodowymi standardami. Na szczeblu krajowym niezbędne jest stworzenie lokalnych przepisów, mechanizmów ich egzekwowania, a także niezależnych organów ochrony danych, które będą przeciwdziałać wykorzystywaniu danych obywateli przez rząd lub biznes. Obecny model finansowania mediów społecznościowych zachęca platformy do gromadzenia danych o użytkownikach, w celu personalizacji reklam. Należy to zmienić. 

  • Tożsamość cyfrowa

Ponad 1 miliard osób na całym świecie nie posiada dokumentów tożsamości, co uniemożliwia im dostęp do podstawowych towarów i usług[7].

Tożsamość cyfrowa umożliwia kontrolę nad informacjami o danej osobie, pozwala na dostęp do potrzebnych usług i chroni prywatność. Jednak nie wszystkie programy tożsamości cyfrowej zostały zaprojektowane z poszanowaniem prywatności i ochrony danych osobowych. Jeżeli tożsamość cyfrowa ma służyć społeczeństwu, musi być tworzona za zgodą użytkownika, z uwzględnieniem przestrzeni anonimowych, z poszanowaniem prywatności, przejrzystości danych i ochroną tych danych przed podmiotami zewnętrznymi.

  • Technologie nadzorujące (np. rozpoznawanie twarzy)

Naukowcy zauważyli, że w wielu sytuacjach technologie nadzoru pozwoliły na poważne naruszenia prywatności przez rządy, osoby prywatne i sektor prywatny[8].

Technologie nadzoru, stosowane z poszanowaniem praw człowieka, mogą być skutecznym narzędziem egzekwowania prawa. Jednak czasem ich wykorzystanie może prowadzić do łamania prawa. Kluczowe stają się więc przepisy prawne zapewniające ochronę obywateli przed bezprawnym lub niepotrzebnym nadzorem, zarówno w cyberprzestrzeni, jak i w świecie fizycznym.

  • Nękanie i przemoc w sieci, zarządzanie treścią

W 2018 roku zgłoszono, że kobiety i dziewczęta były 27 razy bardziej narażone na nękanie w Internecie niż mężczyźni[9].

Z powodu przemocy w sieci, nękania, wyśmiewania i szykanowania wiele z grup zagrożonych (kobiety, obrońcy praw człowieka i środowiska, dziennikarze, osoby homoseksualne, młodzi, mniejszości wyznaniowe itp.) wycofują się z mediów społecznościowych. Zjawisko nękania w sieci może również prowadzić do przemocy fizycznej w świecie realnym.

POSTANOWIENIA ONZ:

  • Biuro Wysokiego Komisarza Narodów Zjednoczonych ds. Praw Człowieka opracuje ogólnosystemowe wytyczne dotyczące należytej staranności w zakresie praw człowieka i ocen skutków w zakresie korzystania z nowych technologii.
  • Sekretarz Generalny wzywa państwa członkowskie do umieszczenia praw człowieka w centrum tworzonych regulacji i przepisów dotyczących rozwoju nowoczesnych technologii.
  • Sekretarz Generalny wzywa liderów technologii, aby w swoich produktach i usługach uznali nadrzędność ochrony praw człowieka i prawa do prywatności nad zyskiem.

6.    Sztuczna Inteligencja

Jeszcze przed pandemią przewidywano, że do 2022 roku wykorzystanie Sztucznej Inteligencji wygeneruje wartość blisko 4 bilionów dolarów na rynku światowym. Technologia ta przynosi zarówno wiele korzyści, jak i również zagrożeń (np. wykorzystywana w broni autonomicznej lub jako technologia do tworzenia tzw. „deepfake” służących dezinformacji). Panel podkreśla, że choć inwestycje w SI są ogromne, istnieje luka w międzynarodowej koordynacji i zarządzaniu rozwojem tej technologii. Pozostawia to wciąż nierozwiązane dylematy etyczne i wyzwania, wśród których 3 wymieniono jako szczególnie istotne:

  • Brak włączenia w światową dyskusję na temat rozwoju SI państw rozwijających się, mimo ich dużego potencjału w wykorzystaniu tej technologii
  • Brak wspólnej platformy do dyskusji na temat problemów etycznych związanych z rozwojem SI. Obecnie na świecie istnieje ponad 160 organizacji, które zajmują się tą tematyką, jednak nie współpracują ze sobą.
  • Brak wiedzy na temat jak wykorzystać SI dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju, przy jednoczesnym zwiększeniu korzyści dla społeczeństwa i minimalizacji ryzyka. Bez tej wiedzy tracimy potencjał i możliwości SI.

POSTANOWIENIA ONZ:

  • Sekretarz generalny ONZ podkreśla, że postęp w rozwoju technologii, również SI, nie może być wykorzystywany do naruszenia praw człowieka, pogłębiania nierówności i dyskryminacji.
  • Sekretarz generalny ONZ zapowiada ustanowienie organu doradczego dot. globalnej współpracy w zakresie SI. W skład organu doradczego wejdą państwa członkowskie, odpowiednie podmioty Narodów Zjednoczonych, zainteresowane firmy, instytucje akademickie i grupy społeczeństwa obywatelskiego.
  • Organ będzie służył jako forum wymiany informacji i promowania najlepszych praktyk, a także wymiany poglądów na temat działań w zakresie standaryzacji.

7.    Zaufanie i bezpieczeństwo

Pandemia spowodowała wzrost cyberprzestępczości. Działania cyberprzestępców są coraz bardziej wyrafinowane. Tymczasem, prawie połowa państw nie posiada Zespołów Reagowania na Incydenty Komputerowe (tzw. CERT), które pozwoliłyby zapobiec atakom lub też udzielić wsparcia poszkodowanym i wyśledzić przestępców.

W ciągu ostatnich kilku lat podjęto ważne wysiłki, aby zaradzić rosnącym zagrożeniom dla świata online. Obecnie, na forum ONZ pracują dwie grupy: Group of Governmental of Experts  on Advancing Responsible State Behaviour in the Context of International Security (UN GGE) i  Open-Ended Working Group on Developments in the Field of Information and Telecommunications in the Context of International Security (OEWG), które dążą do postępu w zakresie stosowania prawa międzynarodowego w cyberprzestrzeni, norm odpowiedzialnego zachowania państw i wzmacniania środków budowy zaufania. Ważne jednak, aby wciąż wzrastała świadomość na temat kwestii zaufania i bezpieczeństwa w sieci. Technologie cyfrowe, które wspierają dostęp do żywności, wody, mieszkań, energii, transportu, czy opieki zdrowotnej, mają krytyczne znaczenie dla społeczeństwa i dlatego muszą być skutecznie zabezpieczane przed bezprawną ingerencją.

POSTANOWIENIA ONZ:

ONZ proponuje, aby państwa członkowskie podpisały wspólne oświadczenie, które pomoże w kształtowaniu wspólnej wizji współpracy cyfrowej opartej na bezpieczeństwie i wzajemnym zaufaniu. Dokument ma podkreślić silny związek pomiędzy zaufaniem, a bezpieczeństwem, zaangażować kraje rozwijające się i podnieść globalny poziom zaangażowania w kwestie zaufania i bezpieczeństwa w sieci.

8.    Globalna współpraca cyfrowa

Istniejąca architektura współpracy cyfrowej stała się bardzo złożona i rozproszona, ale niekoniecznie skuteczna, a globalne dyskusje i procesy często nie są wystarczająco integracyjne. W swoim raporcie eksperci zaproponował trzy modele skutecznej współpracy cyfrowej, przy czym największe poparcie zyskała propozycja wzmocnienia znaczenia Światowego Forum Zarządzania Internetem (Internet Governance Forum Plus, IGF).

POSTANOWIENIA ONZ:

  • ONZ zapowiada działania na rzecz wzmocnienia  IGF, między innymi:
  • Utworzy organ wysokiego szczebla, który będzie zajmował się pilnymi kwestiami, koordynował działania podjęte na Forum i kierował je na inne fora decyzyjne.
  • Ograniczy liczbę zagadnień na Forum (większa koncentracja na priorytetowych tematach).
  • Wzmocni powiązania pomiędzy Forum globalnym a inicjatywami lokalnymi, w tym młodzieżowymi.
  • Ustali nową strategię finansowania Forum, która rozwiąże problem jego stabilności.
  • Zapewni większy rozgłos dla Forum poprzez silniejszą tożsamość i sprawozdawczość dla innych podmiotów ONZ.
  • ONZ jest gotowe, aby pełnić rolę platformy współpracy dla wszystkich zainteresowanych stron. Aby ułatwić taki dialog, Sekretarz Generalny w 2021 roku powoła Ambasadora Technologii (Envoy on Technology), którego rolą będzie doradzanie wyższemu kierownictwu ONZ w zakresie kluczowych trendów i strategicznych decyzji. Ambasador będzie również pełnił rolę pośrednika i punktu kontaktowego dla współpracy cyfrowej dla państw członkowskich, biznesu, organizacji obywatelskich i innych interesariuszy.

PODSUMOWANIE:

  1. W lipcu 2018 roku ONZ utworzyło panel ds. współpracy cyfrowej (High-level Panel on Digital Cooperation), który w czerwcu 2019 opublikował raport, zawierający 5 obszarów, w których należy podjąć natychmiastowe działania w celu zbudowania lepszej przyszłości cyfrowej.
  2. W ramach działań następczych 11 czerwca 2020 ONZ opublikowało raport Roadmap for Digital Cooperation, przedstawiający konkretne działania ONZ w 5 obszarach zdiagnozowanych przez panel i 3 dodatkowych:
    • Globalna łączność
    • Cyfrowe dobra publiczne
    • Włączenie cyfrowe
    • Budowanie zdolności w zakresie cyfryzacji
    • Prawa człowieka w erze cyfrowej
    • Sztuczna Inteligencja
    • Zaufanie i bezpieczeństwo
    • Globalna współpraca cyfrowa
  3. Wśród najważniejszych postanowień ONZ znalazły się:
    • Zwołanie globalnej grupy inwestorów, którzy rozważą stworzenie platformy finansowania rozwoju cyfryzacji na obszarach trudno dostępnych.
    • Wspieranie utworzenie otwartego dostępu do cyfrowych dóbr publicznych, w ramach działającego przy ONZ Digital Public Good Alliance.
    • Zmapowanie istniejących mechanizmów, inicjatyw i programów działających na rzecz przeciwdziałania wykluczeniu.
    • Przeprowadzenie oceny lokalnego zapotrzebowania na budowanie zdolności w zakresie cyfryzacji i współpraca z państwami członkowskimi na rzecz budowania tych zdolności.
    • Opracowanie ogólnosystemowych wytycznych, dotyczących praw człowieka i tego jak wpływają na nie nowoczesne technologie.
    • Utworzenie organu doradczego dot. globalnej współpracy w zakresie SI.
    • Propozycja podpisania przez państwa członkowskie wspólnego oświadczenia na rzecz budowania współpracy cyfrowej opartej na bezpieczeństwie i zaufaniu.
    • Wzmocnienia znaczenia Światowego Forum Zarządzania Internetem.
    • Powołanie Ambasadora Technologii, którego rolą będzie doradzanie wyższemu kierownictwu ONZ w zakresie kluczowych trendów i strategicznych decyzji dot. rozwoju nowoczesnych technologii.

[1] Raport Cyberbezpieczeństwo A.D. 2019. Strategia. Policy. Rekomendacje – cyberbezpieczeństwo w perspektywie policy; CyberPolicy NASK (https://cyberpolicy.nask.pl/wp-content/uploads/2020/05/Raport_Cyberbezpiecze%C5%84stwoAD2019_online.pdf)

[2]  Measuring Digital Development. Facts and figures 2019,  ITU (https://www.itu.int/en/ITU-D/Statistics/Pages/facts/default.aspx)

[3] Na przykład w Birmie utworzenie konkurencyjnego rynku obniżyło koszt kart identyfikacyjnych abonentów ze 150 USD w 2013 roku do 1,50 USD w 2015 roku, co zwiększyło liczbę abonentów o 2 miliony w pierwszym miesiącu.  

[4] Takim miernikiem mogłoby być ustalenie, że 1 GB danych mobilnego Internetu szerokopasmowego kosztuje 2% lub mniej średniego miesięcznego dochodu.

[5] Szacuje się, że do 2030 roku w Afryce Subsaharyjskiej pojawi się 230 milionów „cyfrowych miejsc pracy”, które będą generować prawie 120 miliardów dolarów przychodu. Jednak, aby mogło to nastąpić w ciągu najbliższych 10 lat potrzeba będzie wyszkolić 650 milionów pracowników. Źródło: International Finance Corporation, Digital Skills in Sub-Saharan Africa: Spotlight on Ghana  (Washington, D.C., 2019).

[6] Risk Based Security, “2019 year-end report: data breach QuickView.”

[7]  World Bank, “1.1 billion ‘invisible’ people without ID are Priority for new highlevel advisory council on identification for development”, 12 October 2017.

[8] Jackie Wang, Carceral Capitalism, Semiotext(e) Intervention Series, No. 21 (South Pasadena, California, Semiotext(e), 2018, s. 228–252

[9] Office of the United Nations High Commissioner for Human Rights, “Human Rights Council holds panel discussion on online violence against women human rights defenders”, 21 June 2018.

Roadmap_for_Digital_Cooperation_ENPobierz

TAGI ONZ,

Zobacz także: