W dniu 19 października Komisja Europejska przedstawiła program prac na rok 2022. Program zawiera 42 inicjatywy ustawodawcze, opracowane w oparciu o orędzie o stanie Unii Europejskiej z 2021 roku oraz naczelne cele polityczne przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.

Co roku Komisja Europejska we współpracy z Parlamentem Europejskim, organami doradczymi i państwami członkowskimi Unii Europejskiej przedstawia program prac, w którym informuje opinię publiczną o najważniejszych działaniach i politycznych zobowiązaniach Komisji Europejskiej na nadchodzący rok.

Sześć naczelnych celów

1. Europejski Zielony Ład

W ramach tego celu KE będzie dążyć do neutralności klimatycznej Europy do 2050 r. poprzez m.in.: wprowadzenie ram regulacyjnych dotyczących certyfikacji usuwania dwutlenku węgla oraz przepisów dotyczących zrównoważonego stosowania pestycydów, a także przegląd norm emisji CO2 dla pojazdów ciężkich, kontynuowanie realizacji planu działania na rzecz eliminacji zanieczyszczeń w wodzie i powietrzu. Dążeniem Komisji będzie dostosowanie działań na rzecz zintegrowanego zarządzania gospodarką wodną i zwalczaniem zanieczyszczeń w wodzie i powietrzu do standardów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO).

KE będzie także wspierać korzystanie z odnawialnych źródeł energii, czego przejawem ma być przygotowanie dobrych praktyk w tym zakresie oraz dokumentu dotyczącego wykorzystania energii słonecznej. KE ma w planach uruchomienie środków zwiększających dwukrotnie zewnętrzne finansowanie na rzecz bioróżnorodności. Realizację tego celu stanowić będzie także coraz większa rola zielonych obligacji na rzecz dekarbonizacji.

2. Europa na miarę ery cyfrowej

KE skupia się na osiągnięciu założonych do 2030 roku celów w zakresie transformacji cyfrowej UE. W związku z tym, że wspólny, jednolity rynek jest elementem niezbędnym do realizacji celów w zakresie innowacyjności oraz rozwoju cyfrowego, KE zamierza wprowadzić instrument nadzwyczajny jednolitego rynku w obszarze polityki konkurencji po dokonaniu oceny i analizy jej aktualnego funkcjonowania.

KE wspierać będzie rozwiązania umożliwiające zapobieganie zagrożeniom związanym z zależnością od dostaw z rynków spoza UE, jak np. w przypadku półprzewodników i zwiększonego zapotrzebowania na nie do produkcji układów scalonych, będących podstawą nowoczesnych rozwiązań technicznych. Przejawem tych działań ma być zapowiadany europejski akt o mikroczipach, a jego celem będzie promowanie nowoczesnego ekosystemu i rozwój nowych rynków dla przełomowych europejskich technologii.

Znaczącym krokiem do wzmocnienia zdolności reagowania na i obrony przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni ma być zapowiadany europejski akt dotyczący cyberodporności. Ma on na celu wprowadzenie wspólnych, unijnych standardów odporności w zakresie cyberbezpieczeństwa w odpowiedzi na aktualne oraz cały czas pojawiające się niebezpieczeństwa wynikające z coraz większej zależności społeczeństw i ekonomii od rozwiązań cyfrowych. Zdaniem KE, szczególnie wymagającym uwagi jest segment rynku dotyczący połączonych ze sobą urządzeń i usług oraz możliwego ich wykorzystania do celów przestępczych. Kolejnym przejawem zainteresowania instytucji unijnych kwestią łączności szerokopasmowej i jej bezpieczeństwa ma być rozpoczęcie budowy unijnego systemu globalnej bezpiecznej komunikacji satelitarnej. Ma to być nie tylko wyrazem dążenie do zapewnienia bezpiecznego środka komunikacji państwom członkowskim UE, ale także niezależności od rozwiązań spoza Europy.

Istotnym elementem planów i strategii unijnej jest zapewnienie bezpieczeństwa sektora energetycznego i budowa jego zdolności do obrony przed zagrożeniami w cyberprzestrzeni, szczególnie wobec zaobserwowanych w ciągu ostatniego roku zakłóceń działania w USA lub UE. Jest to istotne także wobec innego celu związanego z energetyką, a mianowicie redukcji emisji o co najmniej 55% do 2030. Planem KE, wspierającym oba cele, ma być plan działania na rzecz przyspieszenia cyfrowej transformacji sektora energetycznego.  Zdaniem KE zwiększenie wysiłków w tym obszarze jest niezbędne do przejścia na odnawialne źródła energii oraz bardziej ekologiczne i przyjazne konsumentom rozwiązania, które będą jednocześnie odporne na zakłócenia oraz zagrożenia w cyberprzestrzeni oraz bezpieczne dla użytkowników.

Kolejnym filarem działań KE w obszarze działań na rzecz transformacji cyfrowej w UE jest wspieranie badań i innowacji oraz rozwoju kompetencji cyfrowych wśród dzieci i młodzieży. Nauka ma odegrać kluczową rolę w odpowiedzi na czekające UE wyzwania, także wobec podniesienia się gospodarek państw członkowskich po kryzysie wywołanym pandemią COVID-19. Zdobywanie i utrwalanie umiejętności cyfrowych mają być jednymi z priorytetów KE, mają wspierać przyjazną środowisku transformację cyfrową oraz zrównoważony rozwój ekonomiczny, a także potwierdzać wiodącą rolę Europy w obszarze rozwoju nauki i innowacji.

Zgodnie z zasadą „jedno więcej – jedno mniej” KE w sowim programie prac stosuje zasadę, że w przypadku wprowadzenia nowych obciążeń lub obowiązków, jednocześnie systematycznie ograniczane będą obciążenia związane z już obowiązującym unijnym prawodawstwem w tym samym obszarze polityki.

3. Gospodarka służąca ludziom

KE podejmuje działania w celu zażegnania kryzysu gospodarczego, będącego wynikiem pandemii COVID-19. Jednym z podjętych zamierzeń jest ponowne podjęcie debaty nad zasadami fiskalnymi oraz ramami zarządzania gospodarką. Celem jest sporządzenie i udostępnienie w pierwszym kwartale 2022 roku wytycznych dla polityki budżetowej, umożliwiających koordynację działań państw członkowskich. Dla ożywienia gospodarki zostaną zaproponowane także akty legislacyjne w celu rozpowszechnienia płatności natychmiastowych oraz ułatwiające małym i średnim przedsiębiorstwom (MŚP) w UE dostęp do kapitału.

W odpowiedzi na wyzwania związane z warunkami oraz jakością pracy w UE, KE kontynuować będzie działania w oparciu o Europejski filar praw socjalnych. Do inicjatyw w tym zakresie należy zaliczyć inicjatywy ustawodawcze w zakresie odpowiedniego dochodu minimalnego oraz w celu poprawy ochrony pracowników przed ryzykiem związanym z narażeniem na azbest w miejscu pracy.

Istotnym krokiem będzie także dążenie KE do jak najszybszego wdrożenia postanowień reformy międzynarodowych ram opodatkowania osób prawnych, ustalonej w tym roku przez 136 państw (w tym państwa członkowskie UE, G20 oraz OECD).

4. Silniejsza pozycja Europy na świecie

Głównymi działaniami na polu umacniania pozycji UE na świecie ma być opracowywana strategia „brama na świat”. Jej celem jest budowanie współpracy w celu promowania konektywności z wykorzystaniem cyfrowych oraz przyjaznych dla środowiska metod.

W zakresie współpracy międzynarodowej istotnym krokiem ma być wzmocnienie współpracy euroatlantyckiej poprzez przedstawienie nowej wspólnej deklaracji UE-NATO. KE będzie także dążyć do konsolidacji współpracy, dialogu oraz stworzenia strategicznego partnerstwa z państwami rejonu Zatoki Perskiej.

W obszarze działań na rzecz wzmocnienia obrony przed zagrożeniami KE zapowiedziała także przyspieszenie prac nad Europejską Unią Obrony oraz przygotowanie planu działania w zakresie bezpieczeństwa i technologii obronnych w celu promowania badań, rozwoju technologicznego i innowacji oraz zmniejszenia strategicznej zależności UE w zakresie kluczowych technologii i łańcuchów wartości w sektorze obronności.

Dodatkowo, na rzecz globalnej, przyjaznej środowisku transformacji energetycznej, KE przedstawi nową strategię dotyczącą międzynarodowych zobowiązań energetycznych oraz plan działania w dziedzinie międzynarodowego zarządzania oceanami.

5. Promowanie naszego europejskiego stylu życia

KE, uznając za jeden z priorytetów zapewnienie młodym zdolności do kształtowania przyszłości, zaproponowała ustanowienie 2022 r. Europejskim Rokiem Młodzieży oraz wprowadzenie inicjatywy ALMA (akronim ang. „Aim, Learn, Master, Achieve”). Celem KE jest przede wszystkim integracja młodych ludzi, aby uczestniczyli w edukacji, szkoleniu zawodowym lub dobrej jakości zatrudnieniu.

Do inicjatyw KE w zakresie dokumentów lub legislacji można zaliczyć unijną strategię na rzecz uniwersytetów (w tym także pogłębienie współpracy międzynarodowej uczelni wyższych), europejską strategię w dziedzinie opieki (m.in. długoterminowej i nad dziećmi), nowe ramy funkcjonowania dynamicznego sektora farmaceutycznego w UE (w ramach rozwijania Europejskiej Unii Zdrowotnej), a także nowelizację prawa dotyczącego leków dla dzieci i na choroby rzadkie oraz zalecenia dotyczące badań przesiewowych w kierunku raka. KE planuje także stworzenie Europejskiego rejestru danych dotyczących zdrowia oraz zapewnienie bezpieczeństwa i ochrony danych w nim się znajdujących. One z kolei mają służyć do prowadzenia badań w obszarze ochrony zdrowia, a także umożliwią obywatelom UE większy nadzór nad ich danymi dotyczącymi zdrowia.

W ramach tego celu KE planuje także przyspieszenie prac nad uzgodnieniem z PE i państwami członkowskimi ostatecznego kształtu legislacji wchodzących w skład Nowego paktu o migracji i azylu. W obszarze bezpieczeństwa Komisja będzie kontynuowała przygotowywanie regularnych sprawozdań, zawierających m.in. informacje odnośnie przygotowywanych kluczowych aktów prawnych w czterech strategicznych priorytetach: odporność na przyszłe wyzwania, zwalczanie rozwijających się zagrożeń, ochrona przed terroryzmem i przestępczością zorganizowaną, a także rozwijanie silnego europejskiego ekosystemu bezpieczeństwa.

6. Nowy impuls dla demokracji europejskiej

Podstawowymi działaniami na rzecz europejskiej demokracji, ochrony wolności i pluralizmu mediów będzie inicjatywa KE – europejski akt o wolności mediów. Poza tym Komisja ma stać na straży praworządności, będącej podstawowym elementem skutecznego funkcjonowania UE.

Jednym z priorytetów będzie także walka z przestępczością międzynarodową. W celu zwiększenia jej efektywności KE przedstawi propozycję wspólnych ram prawnych w zakresie efektywnego przekazywania ścigania w sprawach karnych między państwami członkowskimi. W ramach tego celu KE podejmie także działania w obszarach etycznym i społecznym. W pierwszym chodzi przede wszystkim o dalsze prace nad tworzeniem struktur nowego międzyinstytucjonalnego unijnego organu ds. etyki. Natomiast w kwestii drugiego obszaru KE zaproponuje środki mające usprawnić uznawanie rodzicielstwa między państwami UE, a także inicjatywy mające łagodzić skutki spadku liczby ludności w państwach członkowskich UE.

Podsumowanie:

1. Program prac Komisji Europejskiej na rok 2022 zawiera 42 inicjatywy ustawodawcze, opracowane w oparciu o orędzie o stanie Unii Europejskiej z 2021 roku oraz sześć naczelnych celów politycznych przewodniczącej Komisji Europejskiej Ursuli von der Leyen.
2. Bardziej zielona, sprawiedliwa, cyfrowa i odporna Europa – to priorytety Komisji Europejskiej wyznaczające kierunek rozwoju Unii Europejskiej po pandemii COVID-19.
3. Komisja Europejska będzie wspierać działania oraz rozwój, w tym technologii uwzględniający założenia Europejskiego Zielonego Ładu.
4. Komisja Europejska zamierza podjąć szereg inicjatyw mających na celu osiągnięcie założonych do 2030 roku celów w zakresie transformacji cyfrowej UE. Do najistotniejszych należą europejski akt dotyczący cyberodporności (mający na celu wprowadzenie wspólnych, unijnych standardów odporności w zakresie cyberbezpieczeństwa), plan działania na rzecz przyspieszenia cyfrowej transformacji sektora energetycznego, rozpoczęcie budowy unijnego systemu globalnej bezpiecznej komunikacji satelitarnej, a także wspieranie badań i innowacji oraz rozwoju kompetencji cyfrowych wśród dzieci i młodzieży.
5. Komisja Europejska duży nacisk kładzie na rozwój swojej niezależności (m.in. od dostaw z rynków spoza UE) oraz ochrony przed cyberzagrożeniami, czego przejawem mają być dążenia w nadchodzącym roku do uchwalenia europejskiego aktu o mikroczipach oraz europejski akt dotyczący cyberodporności.